Το Μουσείο Ταφής στο Ηράκλειο Κρήτης

Στον προαύλιο χώρο του Ι.Ν. Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης στο Ηράκλειο Κρήτης λειτουργεί από το 2015, το Μουσείο Ταφής, με θέμα την ιστορία της ταφής στην Κρήτη από το 2000 π.Χ. έως και  σήμερα. Το κτίριο με τα εκθέματα του, συμβάλλουν  στην απόκτηση γνώσεων και την κατανόηση της ιστορίας της ταφής, ως αναπόσπαστο ιστορικό κομμάτι. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για το μοναδικό μουσείο στην Ευρώπη με τέτοια θεματολογία.

 

Όπως αναφέρει η υπεύθυνη του μουσείου, κα. Ανδρονίκη Καλομοίρη, «η ιδέα δημιουργίας του μουσείου ανήκει στον πατέρα Κωνσταντίνο Πιτσικάκη. Το κτίριο, το οποίο χρονολογείται στα τέλη του 19^ου με αρχές του 20^ου αιώνα, ήταν ένα παλιό οστεοφυλάκιο του κοιμητηρίου.  Ένας χώρος, στον οποίο έβαζαν μόνο ξύλινα κουτιά με τα οστά των ανθρώπων, μετά τις εκταφές. Τα τελευταία χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένο, έτοιμο να καταρρεύσει και ο πατέρας Κωνσταντίνος, με την βοήθεια μιας  ομάδας ανθρώπων, δημιούργησε αυτό το Μουσείο Ταφής, αξιοποιώντας τον χώρο».

Κοιτάζοντας την  επιβλητική πρόσοψη του Μουσείου, το κτίσμα παραπέμπει σε αρχαίο ελληνικό ναό. Στο εσωτερικό του, το κτίριο αποτελείται από δύο επίπεδα. Στο ισόγειο υπάρχουν Χριστιανικά αντικείμενα λατρείας, άμφια του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγένιου Ψαλιδάκη, καθώς και διάφοροι πίνακες ζωγραφικής σχετιζόμενοι με το θέμα του χώρου από αξιόλογους καλλιτέχνες.

Στον πρώτο όροφο ο επισκέπτης μπορεί να δει όλη την ιστορία της ταφής στην Κρήτη, ξεκινώντας από τις πρώτες ταφές σε πιθάρια από το 2000 π.Χ. και φτάνοντας στα χριστιανικά χρόνια με το νεκροκρέβατο ή καθελέτο, πρόδρομο του σημερινού φέρετρου, το οποίο χρησιμοποιείται στο Άγιο Όρος μέχρι και σήμερα. Επίσης ο επισκέπτης μπορεί να δει αντίγραφο της Βασιλικής σαρκοφάγου της Αγίας Τριάδας, αντίγραφα κτερισμάτων, των αντικειμένων δηλαδή που έβαζαν στους τάφους μαζί με τους νεκρούς, αλλά και αναπαράσταση της καύσης των νεκρών.

Επίσης ανάμεσα στα εκθέματα βρίσκεται ένα υπερμέγεθες αντίγραφο πίνακα του Γεωργίου Κλόντζα του 1600, με θέμα την Δευτέρα Παρουσία, με το πρωτότυπο να βρίσκεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας.

Η κα. Καλομοίρη δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην ιστορία του ναού, λέγοντας: «ο ναός ξεκίνησε να χτίζεται το 1896, τα εγκαίνια όμως για την λειτουργία του, έγιναν αρκετά χρόνια αργότερα, το 1903. Εδώ ο χώρος αποτελούσε το πρώτο και το μοναδικό κοιμητήριο του Ηρακλείου, καθώς δεν υπήρχε άλλο, το οποίο δημιουργήθηκε το 1890. Ο ναός αρχικά λειτούργησε σαν παρεκκλήσι του Αγίου Μηνά. Αξίζει να αναφερθεί ακόμα ότι στον ιερό ναό των Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης τελέστηκε ο πρώτος γάμος του συγγραφέα, Νίκου Καζαντζάκη με την Γαλάτεια Αλεξίου το  1911. Ο γάμος τελέστηκε κρυφά, παρουσία ελαχίστων φίλων του ζευγαριού».

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στον χώρο του κοιμητηρίου υπάρχει ένας ξεχωριστός, περιφραγμένος χώρος, το αγγλικό νεκροταφείο, όπου έχουν ταφεί νεαροί Βρετανοί στρατιώτες, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι το 1898 στα γεγονότα της 25^ης Αυγούστου. Ακόμη και σήμερα επισκέπτονται τον χώρο Βρετανοί τουρίστες.

Το μουσείο, το οποίο λειτουργεί κάθε μέρα από τις 10:00 έως τις 17:00, αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών καθώς εκτός από τους κατοίκους του Ηρακλείου, τους επισκέπτες από την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και  τους τουρίστες, το έχουν επισκεφθεί  ακόμα και μαθητές από σχολεία της πόλης  κάνοντας μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση.

  

Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία για να ταξιδέψει κανείς στο παρελθόν και να γνωρίσει την ιστορία της ταφής, τις τότε συνήθειες και πόσο έχουν αλλάξει σήμερα.

Πραγματικά αξίζει να το επισκεφθείτε!

Μένια Σιδεράκη

Σπουδάστρια Δημοσιογραφίας ΙΕΚ ΑΚΜΗ Κρήτης